Trong gia công cơ khí, để gia công một sản phẩm bất kì thì bản vẽ cơ khí là yếu tố quan trọng nhất. Nó đóng vai trò  quyết định đến hình dáng, kích thước chuẩn, độ chính xác và các yêu cầu kỹ thuật của sản phẩm tạo ra. Vậy bản vẽ cơ khí là gì và tại sao chúng ta cần hiểu về nó?

Bản vẽ cơ khí là gì?

Khái niệm bản vẽ cơ khí

Còn được biết đến với một tên gọi khác là bản vẽ kỹ thuật. Bản vẽ cơ khí là một sản phẩm của ngành kỹ thuật. Chúng là ngôn ngữ để các kỹ sư cơ khí mô tả hình dáng, kích thước, vật liệu, đặc tính kỹ thuật… của các vật thể, chi tiết.
Bản vẽ cơ khí là sản phẩm của trí tuệ. Đây là kết quả của một quá trình tìm hiểu, tính toán, phác thảo kỹ lưỡng của các kỹ sư thiết kế khi họ xây dựng, chế tạo một sản phẩm cơ khí.

Về cấu tạo, bản vẽ cơ khí bao gồm các hình biểu diễn, các số liệu ghi kích thước, yêu cầu kỹ thuật của một chi tiết hay một bộ phận. Tất cả đều được vẽ theo một quy tắc thống nhất và một tỷ lệ nhất định. Mà nhìn vào đó, người ta có thể biết được hình dạng, kết cấu, độ lớn, màu sắc… của chi tiết đó.

Có hai cách biểu diễn bản vẽ kỹ thuật là bản vẽ dạng 2D và bản vẽ dạng 3D. Những năm trước đây bản vẽ 2D được xem như là ngôn ngữ chính trong sản xuất cơ khí. Tuy nhiên, do sự bùng nổ của ngành khoa học máy tính, sự phát triển và hiện đại hóa của ngành máy công cụ mà giờ đây bản vẽ 3D đã khẳng định được vị thế và dần thay thế các bản vẽ 2D.

Phân loại

Có nhiều cách phân loại bản vẽ cơ khí: theo hình chiếu, theo ứng dụng và theo chức năng. Trong đó, phổ biến và dễ hiểu nhất là cách phân loại theo chức năng. Bao gồm  4 loại chính:

• Bản vẽ chi tiết: Là bản vẽ riêng từng chi tiết thường đi kèm với một bản vẽ tổng thể. Bản vẽ chi tiết giúp người đọc hình dung cách sửa chữa, lắp ráp hoặc chế tạo ra chi tiết đó. Nó được dùng trong chế tạo, kiểm tra, lắp giáp và vận hành các chi tiết máy.
• Bản vẽ lắp ráp: Gồm các hình biểu diễn thể hiện hình dạng và kết cấu của nhóm bộ phận hay sản phẩm và những số liệu cần thiết để lắp ráp và kiểm tra. Bản vẽ lắp giáp được dùng chủ yếu trong thiết kế, chế tạo và sử dụng sản phẩm.
• Bản vẽ tháo rời:  Được vẽ theo kiểu không gian ba chiều với các chi tiết đã tháo rời và đang ở đúng vị trí sẵn sàng lắp giáp. Nó dùng để giải thích, quảng cáo, trình bày cho những người không chuyên về kỹ thuật.
• Bản vẽ sơ đồ: Là bản vẽ phẳng gồm những ký hiệu đơn giản quy ước nhằm thể hiện nguyên lý hoạt động của máy móc. Một số bản vẽ sơ đồphổ biến: Sơ đồ cơ cấu nguyên lý máy, sơ đồ mạch điện động lực, sơ đồ điều khiển PLC…

 Xem thêm: 10 loại dụng cụ cơ khí phổ biến nhất.

Vai trò của bản vẽ cơ khí

Quá trình sản xuất cơ khí thường bao gồm nhiều công đoạn riêng biệt khác nhau. Mỗi công đoạn cần đạt những tiêu chí, yêu cầu nhất định. Để hoàn tất quá trình này, bản vẽ cơ khí là kim chỉ nam không thể thiếu. Chúng góp phần quan trọng trong việc tạo ra sản phẩm đạt chất lượng với độ chính xác cao. Và làm cho quá trình gia công, lắp giáp trở nên dễ dàng và nhanh chóng. Có bản vẽ cơ khí, việc kiểm tra đánh giá sản phẩm sau khi hoàn thành cũng trở nên đơn giản hơn rất nhiều. Song song với đó, chúng còn giúp cho người tiêu dùng sử dụng sản phẩm một cách anh toàn và hiệu quả.

Yêu cầu cần thiết với bản vẽ cơ khí là gì?

Một bản vẽ thiết kế trong lĩnh vực cơ khí cần phải thể hiện được đầy đủ hình dáng, kích thước và vật liệu sử dụng trong chế tạo sản phẩm. Sai số cho phép được gọi là dung sai sẽ áp dụng cụ thể cho từng chi tiết.

Bản vẽ cơ khí cũng phải đảm bảo cho người đọc khi nhìn vào đó có thể hình dung ra cấu tạo, chức năng, vật liệu tạo thành và cách thức vận hành của sản phẩm, máy móc hay chi tiết đó. Đây chắc chắn là yêu cầu tối thiểu đối với mọi bản vẽ cơ khí.

Tiêu chuẩn cần có đối với bản vẽ gia công cơ khí

Có rất nhiều tiêu chuẩn cần thiết đối với bản vẽ cơ khí. Nhưng bất kỳ bản vẽ nào cũng cần đảm bảo các yếu tố sau:

• Phải có độ chính xác cao. Điều này có nhờ sự tính toán kỹ lưỡng về quy trình cũng như thiết kế sản phẩm.
• Cần thể hiện được tỷ mỉ từng chi tiết đồng nhất trên máy móc. Đồng thời, chúng cũng phải được thành lập dựa trên những chỉ tiêu, tiêu chuẩn thống nhất. Tất cả phải được xây dựng theo một quy ước chung.
• Thể hiện rõ ràng hình dáng, đặc điểm của chi tiết thể hiện bên trong bản thiết kế.
• Có sai số.
• Giúp người dùng hình dung ra được sản phẩm có đặc điểm gì. Đồng thời biết quy trình, gia công sản phẩm cơ khí đó một cách hiệu quả nhất.

Phải đảm bảo đầy đủ các yếu tố trên, nó mới có thể đáp ứng được là bản vẽ kỹ thuật. Từ đó, cho ra những sản phẩm chất lượng, đạt tiêu chuẩn cao và dễ dàng sử dụng theo đúng nhu cầu thiết kế.

Người kỹ sư phụ trách chính trong việc thiết kế thường có nhiều năm kinh nghiệm. Thêm nữa là phải sáng tạo và am hiểu về các vấn đề khác nhau trong lĩnh vực cơ khí.

Đọc bản vẽ cơ khí có khó không?

Đối với bản vẽ lắp và bóc tách chi tiết, quá trình đọc trải qua 4 bước:

• B1: Tìm hiểu khái quát về bản vẽ
• B2: Phân tích các hình vẽ trên bản vẽ
• B3: Nghiên cứu kỹ chi tiết cần vẽ tách
• B4: Kiểm tra toàn bộ chi tiết

Đối với bản vẽ chế tạo việc đọc sẽ phức tạp hơn. Nhưng cũng có thể tóm tắt thành 6 bước cơ bản:

• B1: Đọc khung tên bản vẽ
• B2: Đọc và phân tích các hình biểu diễn
• B3: Đọc và phân tích các thông số kích thước
• B4: Xác định độ nhám bề mặt
• B5: Đọc các yêu cầu kỹ thuật
• B6: Hình dung hình dáng chi tiết, các bước chế tạo và biện pháp công nghệ, phương pháp gia công. Đây là bước cuối cùng và quan trọng xác định chúng ta có thực sự hiểu hết các yêu cầu bản vẽ kỹ thuật.

Tóm lại để đọc được bản vẽ cơ khí ngoài việc trang bị cho mình kiến thức cơ bản. Bạn cần có sự tìm hiểu và học hỏi thêm ở những chuyên gia giỏi. Và càng tuyệt vời hơn nếu chúng ta phải có những trải nghiệm thực tế tại các xưởng gia công kim loại tấm

Còn nếu như bạn đang lo lắng về việc đọc bản vẽ hay gia công cơ khí theo bản vẽ, hãy liên hệ ngay với chúng tôi. Là đơn vị có nhiều kinh nghiệm gia công cơ khí cùng dây chuyền sản xuất hiện đại, Cơ khí TIến Dũng sẽ giúp bạn có được những sản phẩm chất lượng nhất.

Thông tin liên hệ Cơ khí Tiến Dũng – Gia công cơ khí chính xác:

• Địa chỉ: Số 9 – Ngõ 296 –  Đức Thượng – Hoài Đức – Hà Nội
• Số điện thoại: 0948 014 863
• Email: tiendungindustrial@gmail.com